Historische ontwikkeling waterbeheer Westeraam
Samenvatting historische ontwikkeling waterbeheer Westeraam
In 2006 is door Jacques Beeren van de werkgroep Westeraam een uitgebreid overzicht gemaakt van de historische ontwikkeling van de waterhuishouding in en om Westeraam.
Om het volledige artikel te lezen, klik op onderstaande link
File:Ontwikkeling waterhuishouding westeraam tekst lezing 2007 door jacques.pdf
Hieronder volgt een korte samenvatting.
In de Romeinse tijd waren alleen de hoger gelegen stroomruggronden ten zuiden en westen van het huidige Westeraam bewoond en in landbouwkundig gebruik. De natuurlijke afwatering vond plaats op een meer bij Raaijen ten noordwesten van Westeraam.
In de 14e eeuw is ten noorden van Westeraam de Waalwetering gegraven op de plaats van de huidige Linge. Dit gaf slechts een beperkte verlaging van de natuurlijke afwateringsmogelijkheden van de lagere gronden van Westeraam via de Aamsche Binnenzeeg en de Bemmelse Zeeg.
In de 18e en 19e eeuw zijn veel maatregelen genomen om de afvoercapaciteit van de Linge met name bij Gorcum te verbeteren. Deze verbeteringen hadden nagenoeg geen gevolgen voor de waterstanden in de Waalwetering bij Elst en daarmee ook niet voor de afwateringsmogelijkheden van de lage gronden van Westeraam.
Pas in 1924 is een Linge-commissie ingesteld om een plan te maken voor de verbetering van de afvoermogelijkheden van de Linge ten behoeve van landbouw, scheepvaart, nijverheid en volksgezondheid. De plannen waren in 1954 klaar en resulteerden in een gemiddeld maatgevende hoogste waterstand van NAP+8.05 m bij de brug over de Linge in Rijksweg Noord, een verbetering van 0.5 m ten opzichte van de vroegere maatgevend hoogste waterstand. De gemiddelde maaiveldhoogte van de landbouwgronden in Westeraam is NAP+8.80 m. De afwateringsmogelijkheden bij hoog water waren dan nog zeer beperkt.
Een belangrijke verbetering van de afvoermogelijkheden en verlaging van de maatgevende hoogste waterstanden werd mogelijk door de bouw van het Kuykgemaal bij Lakemond waardoor na 1972 het teveel aan water uit de Linge geloosd kon worden op de Rijn. Niet meer de afwateringsmogelijkheden van de Linge maar de eisen van de grondgebruikers aan de ontwaterings- en afwateringmogelijkheden waren bepalend voor de maatgevend peilen in de Linge. Dit resulteerde bij de brug over de Linge in Rijksweg Noord in een gemiddeld hoog peil van NAP+7.40 m en een gemiddeld laag peil van NAP+ 7.15 m. Dit is ruim voldoende voor goede ontwaterings- en afwateringsmogelijkheden van de landbouwgronden in Westeraam op een gemiddeld niveau van NAP+8.80 m.
Na 2000 is Westeraam ingericht voor woningbouw. Nu worden de eisen die woningen, bedrijven en infrastructuur aan de maximale grondwaterstand stellen en de afvoermogelijkheden van zware regenbuien in gebieden met veel verharde oppervlakten zoals daken, wegen en pleinen maatgevend voor de inrichting van de stedelijke waterhuishouding.
Door verwerking van uit bouwputten en wegcunetten vrijkomende grond zal de gemiddelde hoogte van Westeraam rond de NAP+9.20m komen te liggen.
Om voldoende capaciteit te hebben voor de berging van zeer zware buien en de waterstanden in het afwateringsstelsel dan niet te hoog laten stijgen is in een stedelijk gebied ca. 7% wateroppervlak nog.
Om aan de eisen van ontwatering en waterberging te voldoen is in Westeraam een afwateringsstelsel (Prinsenzeeg) aangelegd als een rechthoek met een brede dwarsleiding door de wijk dat natuurlijk afwatert op de Linge. De peilen in dit stelsel variëren van NAP+7.50m tot 7.80m.
De historische ontwikkeling van de waterhuishouding in Westeraam weerspiegelt in grote lijnen de intensivering van het grondgebruik in dit gebied in samenhang met de ontwikkeling van kennis en techniek om vanuit het grondgebruik de gewenste waterhuishouding ook daadwerkelijk te kunnen realiseren.