Ambtshuis
Het huidige Ambtshuis (Dorpsstraat 8) dateert uit 1954. Het is gebouwd ter vervanging van het eerdere Ambtshuis dat in 1944 ernstig beschadigd werd door oorlogsgeweld en in 1952 afgebroken. Het oude Ambtshuis stond ongeveer op de plaats waar nu de Grote Molenstraat begint.
De ambtman
Het Ambt van Over-Betuwe is opgericht in 1327. Het oude Ambtshuis stamde uit 1494. Hier zetelde de Ambtman. De ambtman was bestuurder, rechter en dijkgraaf in één en daardoor was hij de machtigste man van de Over-Betuwe.
Rond 1705 werd het huis verbouwd en kwam de ingang, die zich eerder aan de zijkant bevond, in de voorgevel aan de Dorpsstraat. Ook van binnen werd verbouwd zodat onder meer een kantoor en een gerechtszaal werd verkregen. Deze gerechtszaal was in twee delen geconstrueerd: het lage deel waar de beklaagden, de ambtsdienaren en het publiek verbleven en een aparte ruimte circa 80 cm hoger waar het 'gericht' met als voorzitter de ambtman plaatsnam. Men noemde dat gericht een 'Vierschaar'. Aangezien het toenmalige ambt het recht uitoefende waren er ook gevangeniscellen in de kelder, handboeien en buiten het ambtshuis een ijzeren gordel waarin misdadigers werden vastgezet om publiekelijk 'aan de kaak' te worden gesteld. Ook stond er vroeger een geselpaal buiten.
Polderdistrict Over-Betuwe
Dit bleef zo tot ongeveer 1800 toen bestuur, rechtspraak en waterbeheer van elkaar gescheiden werden in het kader van de algemene scheiding der machten: wetgevende, rechterlijke en uitvoerende macht. Het college van burgemeester en wethouders werd aangesteld voor de bestuurlijke werk, rechters namen de rechtspraak over en de taken van de ambtman werden ingeperkt tot de regionale waterstaatszorg, te weten dijkonderhoud en waterafvoer. Deze organisatie kreeg de naam Polderdistrict Over-Betuwe. De term ambtman werd gewijzigd in dijkgraaf. De eerste dijkgraaf was mr. Rau van Gameren (1838-1876). In 1982 is het Polderdistrict Over-Betuwe samengevoegd met het Polderdistrict Neder-Betuwe tot Polderdistrict Betuwe. In 2000 is het opgegaan in het Waterschap Rivierenland, dat tegenwoordig in Tiel zetelt.
De vergaderingen van het polderambt vonden de laatste decennia plaats in het lage deel van de rechtszaal. Het Ambthuis is thans eigendom van de gemeente Overbetuwe. In 2016 is het verbouwd ten behoeve van de huisvesting van een deel van het ambtelijk apparaat. Bij deze verbouwing werd de afscheiding tussen de lage zaal, inmiddels omgedoopt tot Daan Tapzaal (Daan Tap was dijkgraaf van 1971 tot 1993), en de publieke tribune afgebroken. De wapenschilden aan de wand en de panelen met het wapen van het vroeger Polderdistrict zijn daarbij verwijderd.
'Steene sterre'
In 1707 werd in opdracht van de Ambtman, Rigter en Dijkgraaf Diederik van Lynden tot Ressen op het plein voor het Ambtshuis een achtpuntige ster van witte en blauwe kiezelstenen geplaveid. Later werden daar omheen hardstenen palen geplaatst.
In het archief van het polderdistrict zijn geen afbeeldingen bewaard gebleven, wel bevindt zich daar nog de originele rekening van meester Jurrien Leenders uit 1707 waarbij hij het Ambt 109 gulden en 14 stuivers in rekening bracht voor het straten van de ster, de goot en het plein ‘aen Ampsthuys’. Aan deze rekening ontlenen we o.m. dat de ster aanvankelijk 7 voet groot mat maar later weer werd opgebroken, waarna er een ster van 13 ½ voet werd gestraat. De stenen werden in Nijmegen gekocht en per trekschuit over de grift aangevoerd.
Toen na de oorlog het oude Ambtshuis uit 1694 werd afgebroken verdween daarmee ook de geplaveide ster. In 1984 werd de Dorpsstraat geheel opnieuw ingericht en dat was ook de gelegenheid om in de bestrating van het nieuwe Ambtshuis de stenen ster weer op te nemen. Voor de reconstructie werd gebruik gemaakt van adviezen van Elstenaren, die uit eigen waarneming konden vertellen hoe de ster er uit had gezien. Ook de enige bekende foto van het oude gebouw met daarvoor de ster verleende goede diensten.
Erfgoed
De wapenschilden tonen de wapens van de ambtmannen en ambtjonkers van het Ambt Over-Betuwe. De oudste schilden zijn ongeveer driehonderd jaar oud. De wapenschilden zijn mede door de inzet van de Historische Vereniging Marithaime gerestaureerd en in 2022 opgehangen in de oude raadszaal van het gemeentehuis.
Een van de twee panelen met het wapen van het Polderdistrict is geplaatst in het waterschapskantoor te Tiel, het tweede is in het bezit van Marithaime.
Ook de dubbele voordeur (waarschijnlijk uit 1705) van het oude Ambthuis is bewaard gebleven, maar momenteel niet voor publiek toegankelijk.
