Brand bij Vriesveem

Op 13 juli 1977 woedde er een grote brand bij Vriesveem, een bedrijf met koelcellen. De grote brand trok veel bekijks en had door het smelten van de aanwezige boter grote effecten op het milieu.

Gebeurtenissen

Op 13 juli 1977 kreeg de brandweer van Elst rond 13.00 uur de melding: brand bij Vriesveem. De brandweer van het naast het Vriesveem gelegen bedrijf Nuts was evenals van de twee andere buren van Vriesveem, de chemische fabriek Luxan en Heinz, al aan het werk. Al snel kreeg men ondersteuning van de brandweer van Arnhem en Nijmegen. In totaal 27 stralen.

De brandweermensen stonden voor een hopeloze taak. Het vuur vrat zich door in de gewillig brandende boterberg. Tienduizend ton boter (genoeg voor 40 miljoen pakjes echte boter), ging in vlammen op of stroomde als gesmolten boter weg in de Bemmelse Zeeg. Rond 5 uur bereikte het vuur de voorzijde van het loodsencomplex, slechts een straat gescheiden van het terrein van Luxan.

’s Avonds vatte plotseling de boterolie in de sloot vlam. Dit werd bestreden met schuim.

Duizenden nieuwsgierigen uit de wijde omtrek stroomden in de loop van de middag en avond toe om de brand van dichtbij te bekijken. De rookkolom was kilometers ver zichtbaar tot in Brabant en Limburg.

De volgende dag was men druk met nablussingswerk. Uit een deel van de Linge en uit de Bemmelse Zeeg steeg een penetrante geur op, veroorzaakt door de weggelopen boter. In Bemmel kon vierentwintig uur geen raam opengezet worden in verband met de stank, rook en roet. De grote rookkolom verdween, maar er was nog wel sprake van rookontwikkeling in de puinhopen.

De oorzaak van de brand: De politie houdt het erop, dat het vuur is ontstaan door onvoldoende waakzaamheid bij het verbranden van afval. De verzekeraars schatten de schade op zeker 150 miljoen gulden.

De Bemmelse zeeg was niet berekend op de grote hoeveelheid bluswater, die afgevoerd moest worden. En met het bluswater kwam ook de boter mee. Er werd handmatig begonnen met het verwijderen van de dikke laag boter in de Linge met een gieremmer. Een particulier ondernemer begon met het uit de Linge halen van de botermassa met een zuiginstallatie. Dat ging vlotter dan met een emmer aan een stok.

Vijf dagen na de brand bleek een groot aantal vissen in de Linge dood. Door de boterlaag op het wateroppervlak kregen de vissen te weinig zuurstof. De visverenigingen, die gedeelten van de Linge als viswater gepacht hebben, waren ernstig getroffen. Zij moesten nieuwe viskweek in het water uitzetten. Pas op 26 juli meldde de Arnhemse Courant dat het water rond Elst nagenoeg botervrij was.