Lijst van straten in Elst

Uit Elsterclopedie

Deze pagina bevat een overzicht van alle straten in Elst, geordend naar buurt. Per straat is - indien mogelijk - kort aangegeven naar wat of wie die vernoemd is of wat de naam betekent.

Bebouwde kom

Centrum en uitvalswegen

straatnaam verklaring / genoemd naar
't Fort Het land gelegen achter de Valburgseweg 133 t/m 141.[1]
't Wiel
De Enk
De Grote Laak Laak betekent 'natuurlijke waterloop'.[2]
Deursteek Dialect voor doorsteek. Dit pad vormt een korte verbinding tussen het Sint Werenfriedplein en Europaplein.
Dorpsstraat De centrale straat in het dorp.
Eshofsestraat Landgoed De Eshof.
Europaplein Samenwerking in Europa sinds de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal. De naam straalt hoop uit op een voortvarende toekomst dankzij Europese samenwerking.
Grote Molenstraat De grote straat naar de Planken molen. Vroeger Drielscheweg geheten.
Halve Morgen Een morgen is een stuk land dat in een ochtend geploegd kon worden. Een Gelderse morgen is ca. 3180 m².
Kleine Molenstraat De kleine straat naar de Planken molen.
Korte Kerkstraat De korte straat bij de kerk.
Lange Dreef Er zijn twee percelen met de naam 'De Lange Dreef': één gelegen ten oosten van de Kloosterstraat 19, een ander ten zuiden van de Eimerensestraat tussen de huisnummers 9 en 15. Daarnaast zijn er in Homoet nog 'De eerste Lange Dreef' en 'De tweede Lange Dreef', gelegen ten noorden van Homoetsestraat 30.[1]
Oude Aamsestraat De straat naar Aam. 'Oude' duidt op het deel van de Aamsestraat ten westen van de rotonde met de Industrieweg Oost en Colosseum.
Plein Het plein voor het gemeentehuis.
Randweg Gelegen aan de rand van het centrum.
Rijksweg-Noord Als onderdeel van de weg tussen Arnhem en Nijmegen onderdeel van het rijkswegennet in 1816. Vanaf 1932 Rijksweg 52 genaamd. In 1936 werd de nieuwe autoweg ten westen van Elst de Rijksweg 52 en verviel de status van de oude weg.
Rijksweg-Zuid Als onderdeel van de weg tussen Arnhem en Nijmegen onderdeel van het rijkswegennet in 1816. Vanaf 1932 Rijksweg 52 genaamd. In 1936 werd de nieuwe autoweg ten westen van Elst de Rijksweg 52 en verviel de status van de oude weg.
Sint Maartensstraat Patroonheilige van de Grote Kerk.
Sint Werenfriedplein Sint Werenfridus
Smidsstraat
Stationsstraat De weg naar het station.
Stationsdwarsstraat Straat die dwars op de Stationsstraat staat.
Valburgseweg De weg naar Valburg.
Vergert Vergert is een oude benaming voor een boomgaard, afgeleid van het Franse 'vergier'.[3] Voor het eerst vermeld in 1552.[4]
Vlasstee
Wagenmakersstraat
Willemsstraat De straat die naar het Willemsplein leidt.
Zadelmakersstraat
Zülpichhof De Duitse plaats Zülpich, waar de akte met de oudste vermelding van de naam Elst gevonden werd.

Molenberg (Koninginnenbuurt)

Thema: koningshuis
straatnaam verklaring / genoemd naar
1e Molenbergstraat De molenpol of molenberg waarop de Planken molen stond.
2e Molenbergstraat De molenpol of molenberg waarop de Planken molen stond.
3e Molenbergstraat De molenpol of molenberg waarop de Planken molen stond.
Amalia van Solmsstraat Amalia van Solms (1602-1675), gravin van Braunfels en echtgenote van prins Frederik Hendrik, zoon van Willem van Oranje.
Anna Paulownastraat Anna Paulowna van Rusland (1795-1865), grootvorstin van Rusland, gemalin van koning Willem II.
Dillenburg Slot Dillenburg in Duitsland, geboorteplaats van Willem van Oranje.
Ernst Casimirstraat Ernst Casimir (1573-1632), graaf van Nassau-Dietz, neef (oomzegger) van Willem van Oranje en veldmaarschalk in de Tachtigjarige Oorlog.
Frederik Hendrikstraat Frederik Hendrik (1584-1647), prins van Oranje en graaf van Nassau, zoon van Willem van Oranje en Louise de Coligny.
Graaf Lodewijkstraat Lodewijk (1538-1574), graaf van Nassau, jongere broer van Willem van Oranje en legeraanvoerder onder zijn broer.
Johan Willem Frisostraat Johan Willem Friso (1687-1711), prins van Oranje.
Koetseland Een perceel waarop deze weg en omliggende bebouwing verrezen.[1]
Koningin Emmastraat Emma van Waldeck-Pyrmont (1858-1934), prinses van Waldeck en Pyrmont, tweede gemalin van koning Willem III.
Koningin Julianastraat Juliana (1909-2004), koningin der Nederlanden (1948-1980), prinses van Oranje-Nassau, hertogin van Meckelenburg en prinses van Lippe-Biestefeld.
Koningin Wilhelminastraat Wilhelmina (1880-1962), koningin der Nederlanden (1890-1948), prinses van Oranje-Nassau en hertogin van Meckelenburg.
Kostverloren Landgoed Kostverloren. Op grond van dit landgoed is deze wijk gebouwd.
Louise de Colignystraat Louise de Coligny (1555-1620), vierde echtgenote van Willem van Oranje.
Oranje Nassaustraat Het huis Oranje-Nassau, het regerend vorstenhuis van Nederland.
Platenmakersstraat
Prins Alexanderstraat Alexander (1851-1884), prins van Oranje, prins der Nederlanden en prins van Oranje-Nassau, jongste zoon van koning Willem III.
Prins Bernhardstraat Bernhard van Lippe-Biesterfeld (1911-2004), prins der Nederlanden en prins van Lippe-Biesterfeld, prins-gemaal van Koningin Juliana.
Prins Claushof Claus van Amsberg (1926-2002), prins der Nederlanden en jonkheer van Amsberg, prins-gemaal van koningin Beatrix.
Prins Hendrikstraat Hendrik van Mecklenburg-Schwerin (1876-1934), prins der Nederlanden en hertog van Mecklenburg-Schwerin, prins-gemaal van koningin Wilhelmina.
Prins Mauritsstraat Maurits (1567-1625), prins van Oranje en graaf van Nassau, zoon van Willem van Oranje.
Prinsenhof De Prinsenhof in Delft, het hof van Willem van Oranje, die ook hier vermoord werd.
Prinses Beatrixstraat Beatrix (1938), koningin der Nederlanden (1980-2013), prinses van Oranje-Nassau en prinses van Lippe-Biestefeld.
Prinses Irenestraat Irene (1939), prinses van Oranje-Nassau en prinses van Lippe-Biestefeld, jongere zus van koningin Beatrix.
Prinses Margrietstraat Margriet (1943), prinses der Nederlanden, prinses van Oranje-Nassau en prinses van Lippe-Biestefeld, jongere zus van koningin Beatrix.
Prinses Marijkestraat Marijke (vanaf 1963 Christina) (1947-2019), prinses der Nederlanden, prinses van Oranje-Nassau en prinses van Lippe-Biestefeld, jongere zus van koningin Beatrix.
Prinses Máximastraat Máxima Zorreguieta (1971), prinses der Nederlanden en prinses van Oranje-Nassau, gemalin van koning Willem-Alexander.
Willem de Zwijgerstraat Willem (1533-1584), prins van Oranje en graaf van Nassau-Dillenburg. De Vader des Vaderlands die ook 'Willem de Zwijger' werd genoemd.

De Kist e.o.

Thema: beeldend kunstenaars en staatslieden
straatnaam verklaring / genoemd naar
1e Lange Voren Een voor of vore is de laagte die ontstaat door het drijven van een ploeg door de bodem.
2e Lange Voren Een voor of vore is de laagte die ontstaat door het drijven van een ploeg door de bodem.
De Bouwing Algemene naam voor bouwland.
De Keijserstraat Hendrik de Keijser (1565-1621), beeldhouwer en architect.
De Kist
De Vriesstraat Adriaen de Vries (1546?-1626), beeldhouwer. "De Rembrandt onder de beeldhouwers."
Hildo Kropstraat Hildo Krop (1884-1970), beeldhouwer en sierkunstenaar.
Jacob Colijn de Nolestraat Jacob de Nole (ca.1535-1601), beeldhouwer.
Kokkeland 'Het Kockeland', een perceel waarop deze weg en aangrenzende bebouwing verrees.[1]
Rädeckerstraat Wilhelm Rädecker (1851-1936), beeldhouwer. Veel van zijn kinderen en kleinkinderen waren ook beeldhouwer.
Reijersstraat Willem Reijers (1910-1958), beeldhouwer, schilder en illustrator.
Sluterstraat Claus Sluter (1350-1406), beeldhouwer.
Van der Duyn van Maasdamstraat Frans Adam van der Duyn van Maasdam (1771-1848), staatsman, lid van het Driemanschap van 1813.
Van der Veenstraat Gerrit van der Veen (1902-1944), beeldhouwer en verzetsleider.
Van Hogendorpstraat Gijsbert Karel van Hogendorp (1762-1834), staatsman, lid van het Driemanschap van 1813.
Van Limburg Stirumstraat Leopold van Limburg Stirum (1758-1840), staatsman, lid van het Driemanschap van 1813.
Van Weselstraat Adriaen van Wesel (1415-1490), beeldsnijder.
Verhulststraat Rombout Verhulst (1624-1698), beeldhouwer en tekenaar.
Zijlstraat Lambertus Zijl (1866-1947), beeldhouwer en medailleur.

De Helster (Muziekbuurt)

Thema: componisten
straatnaam verklaring / genoemd naar
Amadeuspad Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791), Oostenrijks componist. Dit pad ligt in het verlengde van de Mozartstraat.
Bachstraat Johann Sebastian Bach (1685-1750), Duits componist.
Bartókstraat Béla Bartók (1881-1945), Hongaars componist.
Beethovenstraat Ludwig van Beethoven (1770-1827), Duits componist.
Bizetstraat Georges Bizet (1838-1875), Frans componist.
Brahmsstraat Johannes Brahms (1833-1897), Duits componist.
Chopinstraat Frédéric Chopin (1810-1849), Pools componist.
De Helster Naam voor het gebied waarop deze woonwijk is gebouwd.
De Korte Helster Het voorste deel van de straat De Helster.
Griegstraat Edvard Grieg (1843-1907), Noors componist.
Händelstraat Georg Friedrich Händel (1685-1759), Duits/Engels componist.
Haydnstraat Joseph Haydn (1732-1809), Oostenrijks componist.
Heuveltje Het huis genaamd Heuveltje (huisnummer 7-9).
Lisztstraat Franz Liszt (1811-1886), Hongaars componist.
Mahlerstraat Gustav Mahler (1860-1911), Oostenrijks componist.
Mozartstraat Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791), Oostenrijks componist.
Schubertstraat Franz Schubert (1797-1828), Oostenrijks componist.
Sweelinckstraat Jan Pieterszoon Sweelinck (1561-1621), Nederlands componist.
Verdistraat Giuseppe Verdi (1813-1901), Italiaans componist.
Vivaldistraat Antonio Vivaldi (1678-1741), Italiaans componist.
Wagnerstraat Richard Wagner (1813-1883), Duits componist.

De Eshof

Thema: staatslieden
straatnaam verklaring / genoemd naar
De Savornin Lohmanstraat jhr. mr. Alexander de Savornin Lohman (1837-1924), christelijk politicus.
Groen van Prinstererstraat Guillaume Groen van Prinsterer (1801-1876), antirevolutionair politicus.
Johan de Wittstraat mr. dr. Johan de Witt (1625-1672), raadspensionaris van Holland. Samen met zijn broer Cornelis gelyncht in het Rampjaar.
Kuijperstraat dr. ds. Abraham Kuijper (1837-1920), predikant en minister-president (1901-1905).
mr. Thorbeckestraat Johan Rudolph Thorbecke (1798-1872), grondlegger van de parlementaire democratie en constitutionele monarchie, minister-president (1849-1853, 1862-1866 en 1871-1872).
mr. Troelstrastraat Pieter Jelles Troelstra (1860-1930), socialistisch politicus.
Schaepmanstraat dr. Herman Schaepman (1844-1903), katholiek politicus.
Van Heemskerkstraat mr. dr. Jan Heemskerk Azn. (1818-1897), conservatief politicus, voorzitter Grondwetsherziening van 1887 en minister-president (1874-1877 en 1883-1888).
Van Oldenbarneveltstraat Johan van Oldenbarnevelt (1547-1619), raadspensionaris van Holland. Onthoofd op het Binnenhof.

De Wuurde

Thema: Elsterse veldnamen
straatnaam verklaring / genoemd naar
Agnietenhof De boerderij Agnietenhof, gelegen ter hoogte van Rijksweg-Noord 123, die eigendom was van het Agnietenklooster in Arnhem.[5]
De Wuurde Vroeger de Wuurdsche Straat geheten, genoemd naar de boerderij De Wuurd(e) of Woerd.[6] Woerd is de naam voor een (al dan niet kunstmatige) woonheuvel in het rivierengebied, vergelijkbaar met een terp in Friesland.
Elzepas Een stuk laag liggend land begroeid met elzen. In 1650 was er sprake van een elzenpas in Hollanderbroek ter grootte van een halve morgen.[4]
Galgepad Het pad naar de galg.
Galgeplek De galg die geplaatst was langs de weg van Reeth naar Elst.
Greveslag Enkele grote percelen ten zuiden van de Notenlaan in Park Lingezegen.[1] Voor het eerst vermeld in 1395. 'Greve is een umlautsvorm van 'grave'; dus 'land van de graaf'. 'Slag' slaat op het slaan (verdelen) van land.[4] Greveslag is dus een stuk land dat na het slaan aan de graaf behoorde.
Griend Een strook land begroeid met griendhout (wilgen en elzen). In 1650 voor het eerst vermeld als "den Griend onder Laer".[4] Het betekent ook 'aan het water gelegen zandige grond', verwant aan het woord 'grind'.[7]
Kievitshof In 1620 genoemd als een perceel land in Eimeren.
Rondenhof Boerderij De Ronde Hof, in Lijnden (Valburgseweg 98).[8][1]
Steenoven Een perceel gelegen tegenover de Groenestraat 18 t/m 30.[1]
Vogelzang Een huisnaam, waarschijnlijk ontleend aan de zangvogel op het uithangbord. De naam wordt voor het eerst vermeld in 1580.[4]
Zoetendaal 'Zoet' is mogelijk een verbastering van 'zuid'. De naam 'Sutendail' wordt in Elst voor het eerst in 1499 genoemd.[4]
Zuilingsepad Het pad naar De Zuiling.
Zwartenhof Er waren twee percelen met de naam De Zwarte Hof:
  1. het gebied tussen het Aamsepad en Landaspad in Aam met zwarte grond.[1] Van dit zeer lang bewoonde gebied wordt beweerd dat men in voorhistorische tijden hier hun doden cremeerden, wat de zwarte grond verklaren zou.[9]
  2. de grond ter plaatse van de huidige Prins Claushof. In 1620 omschreven als "een stuck boulands genaemt de Swartenhoff, groot wesende omtrent vijf morgen lands. O(ost). den gemeinstraat naast die Helsster, Z. naast die wyntmolen (= de Planken molen) en het straatgen naast den Veluschen gemeint (= Snodenhoek), W. aan den Veluschen gemeint end N. streckens langs Stijntiens hoffken".[4]

De Zuiling en Vosbergen

Thema: Elsterse veldnamen eindigend op -kamp
straatnaam verklaring / genoemd naar
Begijnenkamp
Bonenkamp Een perceel aan de Breedlersestraat, direct ten westen van de boerderij Bredelaar.[1] Voor het eerst vermeld in 1550.[4]
De Woerd Boerderij De Woerd of Wuurd(e). Een woerd is een (al dan niet kunstmatige) woonheuvel in het rivierengebied, vergelijkbaar met een terp in Friesland.
De Zuiling
Durenkamp Een perceel gelegen ten zuidwesten van De Wuurde 87, ter hoogte van de spoorlijn.[1] De naam lijkt te duiden op een niet goedkope aankoop ervan.[4]
Ganzewei Een perceel van 3 morgen groot dat voor het eerst in 1607 vermeld wordt. In 1555 was er sprake van een 'Ganskamp'.[4]
Grote Kamp Waarschijnlijk in Lijnden gelegen groot perceel bouwland, voor het eerst genoemd in 1385.[4]
Hoefkamp Een perceel aan de oostgrens van Elst, langs wat nu Patrouille Pad Zuid is in Park Lingezegen.[1] De naam duidt op het land behorend bij een hoeve (= hofstede, kleine boerderij).[4]
Klaverkamp Een stuk bouwland waarop of waarbij ook veel klaver groeit.
Kraaiekamp Een hofstede aan De Wuurde nabij de Zuiling.[10] De naam komt vaak voor in de nabijheid van een galgenplek, aangezien kraaien daar geen vreemde vogels zijn. De naam wordt voor het eerst vermeld in 1544.[4]
Overste Kamp De naam geeft waarschijnlijk aan dat deze kamp gelegen was aan het eind van iets of tegenover iets. Voor het eerst vermeld in 1385.[4]
Papekamp Een perceel gelegen tegenover de kerk in Homoet.[1] De naam paap duidt op een katholiek of katholieke geestelijke. Waarschijnlijk hoorde dit perceel bij de kerk.[4]
Rozenkamp Een perceel in De Laar, gelegen in wat nu Schuytgraaf is.[1] 'Roos' is een verbastering van 'roes' en 'raus', dat riet betekent.[4]
Ruiterskamp Een perceel, gelegen ten noorden van De Helster, dat nu doorsneden wordt door het Amadeuspad.[1] Voor het eerst genoemd in 1570. 'Ruiter' is naast de berijder van een paard ook een rek waarop grassige gewassen als klaver, erwten en hennep gedroogd kunnen worden.[4]
Schenkelskamp Een perceel langs de Kerkstraat, direct ten noorden van Kerkstraat 6.[1] De gebogen vorm lijkt op die van een schenkel; een stuk (dij)been.[4]
Tollekamp Een perceel ten oosten van 't Vlot, gelegen in wat nu Schuytgraaf is.[1]
Valenkamp 'Vaal' kan duiden op schrale grond, maar ook op de kleur van de grond, gelijkend op dorre vegetatie. De naam wordt voor het eerst vermeld in 1556.[4]
Vosbergen Een landgoed[11] en later boerderij met deze naam.
Weverkamp Vermoedelijk bij Lijnden gelegen perceel, waarvan de eigenaar een wever was. Voor het eerst vermeld in 1596.[4]

Huyekamp

Thema: Elsterse veldnamen
straatnaam verklaring / genoemd naar
De Duiker Vermoedelijk de plaats van een duiker waardoor de Elsterse Zeeg stroomde.
Hemelrijk Deze naam heeft twee logische verklaringen: ironisch voor een slecht stuk land of afkomstig van een 'heimaal': een gerechtsplaats.

Minder voor de hand liggende verklaringen zijn dat de naam verband houdt met de nabijheid van de begraafplaatsen of dat het de naam is van een oude herberg.[4]

Huyekamp Een perceel gelegen op de plek van de huidige straat.[1]
Kerkeakkers Een perceel gelegen ten westen van de Zuiling, ongeveer waar nu de Jonathan ligt.[1]
Kruisakkers Een perceel gelegen op het tracé van de A325 ter hoogte van de Aamseplas.[1] Eerste vermelding uit 1385. De naam duidt mogelijk of op de vorm van het perceel of (aannemelijker) op de aanwezigheid van een of meerdere kruisen, bijvoorbeeld een veldkruis of kruisen op de bomen als merkteken, of naar de kruispaalboom die de akkers afsloot.[3][4]
Schravenweijde
Visstee
Vriesenenk De boerderij aan de Valburgseweg 61-63 genaamd 'De Vriezenenck'.

Lynden (Appel- en Perenbuurt)

Thema: appels- en perennamen
straatnaam verklaring / genoemd naar
Appelgaard Een boomgaard met appelbomen, kenmerkend voor de Betuwe.
Bellefleur Bellefleur, een groep appelrassen.
Conference Conference, de meest geteelde handpeer in de Lage Landen.
Elstar Elstar, een sappige appel met rode blos op een geelgroene ondergrond. De appel is rond 1955 ontwikkeld op proefboerderij Santacker aan de Linge door Arie Schaap. De naam van de appel is een samentrekking van 'Elst' en de eerste letters van de naam 'Arie'.
Goudreinet De Schone van Boskoop, ook goudreinet genoemd, een stevige zure appel met droge schil.
Jasappel Jasappel, een zeer oud inheems ras van zoete stoofappels.
Jonagold Jonagold, na de Elstar de meest geteelde appel van de Lage Landen.
Jonathan Jonathan, een vaste handappel.
Kleipeer Kleipeer of winterjan, een oud inheems ras van ronde stoofperen.
Notarisappel Notarisappel, een sappige zoetzure appel, die vrijwel uitsluitend aan hoogstamfruitbomen geteeld kan worden.
Peregaard Een boomgaard met perenbomen, kenmerkend voor de Betuwe. Let op het ontbreken van de tussen-n, daar deze naam gegeven is voor de spellingshervormingen van 1995.
Sterappel Sterappel, een rode appel met een ster rond het klokhuis, die uitsluitend aan hoogstamfruitbomen geteeld kan worden.
Winterjan Winterjan of kleipeer, een oud inheems ras van ronde stoofperen.

Brienenshof

Thema: feministen
straatnaam verklaring / genoemd naar
Anna Blamanlaan Anna Blaman (1905-1960), schrijfster.
Anna Bijnslaan Anna Bijns (1493-1575), dichteres en lerares.
Aletta Jacobslaan dr. Aletta Jacobs (1854-1929), eerste vrouw die afstudeerde aan een universiteit.
Brienenshofsingel Centrale as in de wijk, genoemd naar boerderij Brienenshof.
Caro van Eijcklaan Caro van Eyk (1915-1979), actrice.
De Pas Pas betekent 'weide', afgeleid van het Latijnse 'pascua'.[12]
Fien de la Marlaan Fien de la Mar (1898-1965), actrice en cabaetière.
Groenestraat Deze naam duidt vaak op een ooit belangrijke weg die zijn functie verloren had, waardoor de weg groener werd. Niet zelden lagen groenewegen buiten de bebouwde kom.
Harriët Freezerlaan Harriët Freezer (1911-1977), schrijfster.
Henriëtte Roland Holstlaan Henriette Roland Holst-van der Schalk (1869-1952), dichteres.
Korte Bemmelseweg Het deel van de weg naar Bemmel ten westen van de spoorlijn.
Marga Klompélaan Marga Klompé (1912-1986), eerste vrouwelijke minister.
Melkwei Een perceel ter plaatse van deze weg.[1]
Melkwei Zuid Het deel van de Melkwei ten zuiden van de Olympiasingel.
Olympiasingel De Olympische Spelen, vanwege de connectie met sport omdat de singel langs sportcomplex De Pas loopt.[13]
Suze Groeneweglaan Suze Groeneweg (1875-1940), eerste vrouwelijke Tweede Kamerlid en eerste vrouwelijke ambtenaar van de burgerlijke stand.
Taminiausingel Jan Taminiau (1876-1961), oprichter van TEO en ereburger van de gemeente Elst.
TEOstraat TEO, de fruitconservenfabriek Taminiau Elst Over-Betuwe.

Kersenbongerd (Kersenbuurt)

Thema: kersennamen
straatnaam verklaring / genoemd naar
Bussel Een grote ronde kersenmand zonder handgreep, gevlochten van wilgentenen, waarin de geplukte kersen werden gesorteerd en vervoerd.[14]
Hoenderik Een kleinere ronde kersenmand met handgreep, die meegenomen wordt op de ladder bij het plukken van kersen.[14]
Kriek De Zuid-Nederlandse benaming van de zure kers.
Meikers Meikers, een helder- tot donkerrode kers, ontstaan uit een kruising tussen zoete en zure kers.
Morel De Nederlandse benaming van de zure kers.
Varikse Zwarte Varikse zwarte, een zeer donkerrode (vandaar de naam) zoete kers.
Volger Bomen of takken in een morel-boomgaard die later bloeien dan de rest.
Wijnkers Wijnkers, glanzende donkerrood-bruine zoete kers.

Westeraam

Groenoord

Thema: natuur/weer
straatnaam verklaring / genoemd naar
Avondster De planeet Venus wanneer die in de avondschemer zichtbaar is.
Dageraad Het begin van de nieuwe dag, net voor zonsopkomst.
Dauw Condensatie van vocht uit de (koude) lucht op vaste voorwerpen, meestal optredend rond zonsopkomst.
Horizon Het einde van het aardoppervlak dat men kan zien.
Lentebries Verfrissende zachte wind in het voorjaar.
Meiregen Regen in mei.
Morgenster De planeet Venus wanneer die in de ochtendschemer zichtbaar is.
Morgenstond Het begin van de ochtend. Bekend van de uitdrukking 'morgenstond heeft goud in de mond': vroeg opstaan loont.
Noorderlicht Aurora borealis, het verschijnsel waarbij geladen deeltjes van de zon met hoge snelheid botsen met de atmosfeer, waardoor energie in de vorm van licht vrijkomt.
Ochtendgloren Het eerste licht van de dag voordat de zon opgaat.
Ochtendnevel Kleine waterdruppeltjes of stofdeeltjes in de lucht die in de ochtend het zicht enigszins beperken.
Regenboog Optische boog van kleuren die ontstaat wanneer zonlicht op (regen)druppels schijnt.
Sneeuwjacht Sneeuwval tijdens winden tussen windkracht 5 en 8, waarbij het zicht beperkt wordt.
Sneeuwvlok Aan elkaar plakkende ijskristallen die neerslag vormen.
Stapelwolk Cumulus, een halfronde wolk met donkere, platte onderkant.
Sterrenhemel Een heldere hemel waaraan sterren zichtbaar zijn.
Vergezicht Een uitzicht.
Windroos Een kruis, ster of cirkel die de windrichtingen aangeeft.
Wolkenhemel Lucht waarin zich wolken bevinden.
Zonnegloren De eerste zonnestralen in de ochtend.

Lingebuurt

Thema: Romeinse Tijd
straatnaam verklaring / genoemd naar
Apollo Romeinse god van de redding.
Auditorium Romeins theater en debatruimte, gehoorzaal.
Aurelius Marcus Aurelius (121-180), keizer van het Romeinse Rijk (161-180).
Aureus Romeinse gouden munt ter waarde van 25 denarii.
Basilica Romeins gebouw voor handel en rechtspraak.
Bataaf Lid van de Germaanse stam de Bataven. Zij woonden in het gebied tussen de Grote Rivieren, dat het 'Insula Batavorum' oftewel het Eiland der Batavieren werd genoemd. De naam Betuwe is hiervan afgeleid.
Batavorum Bijvoeglijk naamwoord voor iets dat Bataafs is.
Ceintuurbaan Een weg die als een ceintuur de bebouwde kom van een plaats omgringt.
Claudius Clausius I (10 v.Chr.-54 n.Chr.), keizer van het Romeinse Rijk (41-54) ten tijde van de bouw van de tweede tempel van Elst.
Colosseum Romeins amfitheater.
Cultusplein Een cultus is een ritus van verering, met name gebruikt voor het aanduiden van heidense rituelen. De cultus hier verwijst naar de Tempel van Westeraam.
Curia Romeinse vergaderruimte.
Denarius Romeinse zilveren munt, ook bekend als 'zilverling'.
Dupondius Romeinse bronzen munt, oorspronkelijk ter waarde van twee pond; "duo-pondius".
Fortuna Romeinse godin van het lot.
Forum Het centrale plein in een Romeinse stad.
Germaan Oorspronkelijke bewoner van de Noord-Europese Laagvlakte (de Lage Landen, Noord-Duitsland, West-Polen) en zuidelijk Scandinavië.
Hadrianus Hadrianus (76-138), keizer van het Romeinse Rijk (117-138), vooral bekend van de Muur van Hadrianus op Groot-Brittanië.
Horreum Romeins pakhuis.
Julius Civilisplein Julius Civilis (25-?), leider van de opstand van de Bataven tegen de Romeinen in 69-70.
Juno Romeinse godin van het huwelijk.
Keizerplein Heerser van het Romeinse Keizerrijk (27 v.Chr. - 395 n.Chr.).
Legioen Basiseenheid van het Romeinse leger, bestaande uit 5000-6000 (later 8000) infanteriesoldaten en honderden manschappen ondersteunende cavalerie, boogschutters en lichte infanterie (verkenners).
Limes Noordgrens van het Romeinse Rijk, die in deze regio langs de Rijn lag.
Mansio Romeinse pleisterplaats, gelegen bij steden en langs belangrijke wegen op ongeveer een dag gaans afstand van elkaar. Ze werden beheerd door de overheid en er waren allerhande voorzieningen zoals een smederij, belastingkantoor en rechtzaal.
Plinius Plinius de Oudere (23-79) of Plinius de Jongere (62-113), Romeins schrijver.
Romein Ingezetene van het Romeinse Rijk. Oorspronkelijk (en tegenwoordig) wordt hiermee een inwoner van de stad Rome aangeduid.
Senaat Romeinse staatsraad van 100 tot 900 senatoren die de keizer assisteerde.
Solidus Romeinse gouden munt, opvolger van de Aureus, met een waarde van 1/72 Roemiense pond. De woorden 'soldij' en 'soldaat' zijn van de naam van deze munt afgeleid.
Tacitus Publius Cornelius Tacitus (56-117), Romeins historicus, die onder meer de Germaanse bevolking in onze streken beschreven heeft.
Tempellaan De Tempel van Westeraam.
Tiberius Tiberius (42 v.Chr.-37 n.Chr.), princeps (heerser) van het Romeinse Rijk.
Turris Romeinse (wacht)toren.
Quadrans Romeinse bronzen munt, met een waarde van ¼ as de kleinste denominatie.
Via Alosta Letterlijk 'Weg naar Elst', waarbij 'Alosta' de veronderstelde Romeinse naam is van Elst.
Vicus Latijns woord voor een nederzetting. Het woord is als 'wijk' in het moderne Nederlands gekomen in de betekenis van nederzetting nabij een stad, zoals Wijk bij Duurstede en Wijk aan Zee.
Wodan Germaanse oppergod.

Lanenbuurt

Thema: waterplanten
straatnaam verklaring / genoemd naar
Bies Bies, een plant die groeit in ondiep (brak) water. De plant werd veel geteeld om biezen matten en ander vlechtwerk van te maken.
Egelskop Egelskop, een moerasplant met stekelige vruchtjes.
Floralaan Flora, de Romeinse godin van bloemen de lente.
Fonteinkruid Fonteinkruid, een waterplant waarvan de bloemen boven het water uitsteken.
Gele Lis Lis of iris met gele bloemen die groeit aan de waterkant.
Hoornblad Hoornblad, een zeer snel groeiende waterplant.
Kalmoeslaan Kalmoes, een uit India afkomstige moerasplant, waarvan de wortel gebruikt kan worden als smaakmaker.
Kikkerbeet Kikkerbeet, een op een waterlelie gelijkende waterplant waarvan de bladeren op het water drijven.
Krabbescheer Krabbenscheer, een drijvende waterplant met puntig blad.
Kroos Eendenkroos, een kleine drijvende waterplant.
Lisdodde Lisdodde, een moerasplant met kenmerkende op een sigaar lijkende vruchten.
Pijlkruid Pijlkruid, een uit Azië afkomstige waterplant met pijlvormige bladeren.
Riet Riet, een hoge moerasplant waarvan de vruchten een pluim vormen. Wordt toegepast in helofytenfilters en (na oogst) als dakbedekking.
Veenwortel Veenwortel, een waterplant dat roze bloeit boven het water en waarvan de lancetvormige bladeren drijven op het water.
Waterlelie Waterlelie, een waterplant met veelal grote volle bloemen en grote op het water drijvende bladeren.
Zwanenbloem Zwanenbloem, een moerasplant met lange smalle bladeren en bloemstengel. De stampers lijken op zwaantjes.
Thema: waterschap
straatnaam verklaring / genoemd naar
Ambtman Tot 1838 het hoofd van het het ambt, later polderdistrict Over-Betuwe, aangesteld door de graaf, later hertog en later de Staten van Gelre en die namens hem/hen zowel toezag op de waterhuishouding als recht sprak in de Over-Betuwe.
Ambtshuislaan Het Ambtshuis, de zetel van de ambtman en daarmee het bestuur van het polderdistrict.
Brugwachter Functionaris belast met het bedienen van een ophaalbrug.
Buurmeester Vertegenwoordiger van de bevolking jegens de ambtman. Elk dorp en elk buurschap had twee buurmeesters.
Dijkstoellaan Bestuur van het polderdisctrict.
Dijkwachter Functionaris belast met toezicht houden op de staat van de dijken.
Ingeland Iemand die land heeft binnen een polderdistrict/waterschap en daarom mee mag spreken (eerst via de buurmeester en later via het stemrecht) in het bestuur van het polderdistrict/waterschap. Wordt uitgesproken als in-geland.
Kantonnier Functionaris belast met het onderhoud van waterstaatswerken.
Lingegraaf Benaming van de dijkgraaf (hoofd) van het Waterschap van de Linge, dat enkel toezag op het beheer van de Linge.
Polderdistrict Overheidsinstantie - de opvolger van het ambt - die toeziet op de waterveiligheid en waterhuishouding. De dorpspolder van Elst en de diverse buur(t)polders vielen onder het Polderdistrict Over-Betuwe.
Polderwerker Functionaris die belast was met de aanleg en vooral het onderhoud van waterwegen.
Rentambt Het 'Geestelijk Rentambt van Overbetuwe' beheert onroerende goederen die tijdens de reformatie geconfisqueerd zijn van de katholieke kerk in Elst en het klooster in Eimeren. De opbrengsten daarvan worden ingezet voor het algemeen nut.
Rivierpolder Een polder (een gebied met een gecontroleerd waterpeil, vaak beschermd door dijken) in het rivierengebied.
Sluiswachter Functionaris belast met het dagelijks beheer van een schutsluis.
Waterschapslaan Overheidsinstantie die toeziet op de waterveiligheid en waterhuishouding. Elst valt onder het Waterschap Rivierenland.

Vierslag

Thema: dierenriem
straatnaam verklaring / genoemd naar symbool

(astrologie)

Boogschutter Boogschutter of sagittarius, 22 november t/m 21 december.
Dierenriem Dierenriem, de twaalf sterrenbeelden waar de zon zich doorheen verplaatst.
Kreeft Kreeft of cancer, 22 juni t/m 22 juli.
Leeuw Leeuw of leo, 23 juli t/m 22 augustus.
Maagd Maagd of virgo, 23 augustus t/m 22 september.
Ram Ram of aries, 21 maart t/m 20 april.
Schorpioen Schorpioen of scorpio/-ius, 23 oktober t/m 21 november.
Steenbok Steenbok of capricornus, 22 december t/m 20 januari.
Stier Stier of taurus, 21 april t/m 20 mei.
Tweelingen Tweelingen of gemini, 21 mei t/m 21 juni.
Vissen Vissen of pisces, 19 februari t/m 20 maart.
Waterman Waterman of aquarius, 21 januari t/m 19 februari.
Weegschaal Weegschaal of libra, 23 september t/m 22 oktober.

Bedrijventerrein De Aam

Thema: bedrijvigheid en uitvinders/wetenschappers
straatnaam verklaring / genoemd naar
Ambachtsweg
Archimedesweg Archimedes van Syracuse (287-212 v.Chr.), Grieks wiskundige, natuurkundige en uitvinder. Vooral bekend vanwege de schroef van Archimedes (verplaatsing van o.a. vloeistoffen in de lengterichting door rotatie van de schroef) en de Wet van Archimedes (beschrijft het principe waarom objecten al dan niet blijven drijven).
Bemmelsweg De weg naar Bemmel.
Celciusweg Anders Celcius (1701-1744), Zweeds astronoom en bedenker van de celcius-temperatuurschaal (symbool: °C).
Edisonweg Thomas Edison (1847-1931), Amerikaans uitvinder. Vooral bekend van de gloeilamp en de fonograaf (voorloper van de grammofoon).
Einstenweg Albert Einstein (1879-1955), Duits-Zwitsers-Amerikaans theoritisch natuurkundige. Vooral bekend vanwege zijn relativiteitstheorie.
Energieweg
Fahrenheitstraat Gabriel Fahrenheit (1686-1736), Duits natuurkundige en bedenker van de fahrenheit-temperatuurschaal (symbool: °F)
Handelsweg
Industrieweg
Industrieweg Oost De oorspronkelijke oostelijke begrenzing van het industrieterrein.
Kolk De kolk oostelijk langs het spoor ten zuiden van de aansluiting van de Betuwelijn. Hier was het zwembad De Witte Steen gevestigd. Ten noorden hiervan lag nog een kleinere kolk.
Manege
Marithaime Het goed Marithaime, dat genoemd wordt in de akte met de oudste vermelding van de naam Elst.
Newtonweg sir Isaac Newton (1643-1727), Engels natuurkundige. Vooral bekend vanwege zijn beschrijvingen van de zwaartekracht en bewegingen. Newton is ook de eenheid van kracht (symbool: N).
Nieuwe Aamsestraat De straat naar Aam. 'Nieuwe' duidt op het deel van de Aamsestraat ten oosten van de rotonde met de Industrieweg Oost en Colosseum.
Nijverheidsweg
Pascalweg Blaise Pascal (1623-1662), Frans natuurkundige. Vooral bekend vanwege zijn werk aangaande lucht- en waterdruk. Pascal is ook de eenheid van druk (symbool: Pa)
Peppelenbos Het bosperceel met populieren (peppelen) gelegen tussen de arbeiderswoningen aan de Bemmelseweg en het pad naar het zwembad De Witte Steen.
Platinaweg Platina, een grijs-wit metaal dat zijn glans behoudt en daardoor in juwelen wordt gebruikt (scheikundig symbool: Pt).
Spoorlaan De straat met bomen langs het spoor.
Voltweg Alessandro Volta (1745-1827), Italiaans natuurkundige en uitvinder van de batterij. Volt is de eenheid van elektrische spanning (symbool: V).

Buitengebied

Hollanderbroek, Raayen en Snodenhoek

straatnaam verklaring / genoemd naar
't Vlot
2e Weteringsewal De weteringsewal, die in de Linge de Rijnwetering van de Waalwetering scheidde. De 2e Weteringsewal ligt ten zuiden van de Linge.
Cora Baltussenallee Cora Baltussen (1912-2005), verpleegster uit Driel, vooral bekend vanwege haar werk voor het eerherstel van de Poolse parachutistenbrigade die bij Driel landde in september 1944.
Hollanderbroeksestraat De straat naar en langs het Hollanderbroek.
Homoetsestraat De straat door Homoet.
Langstraat De lange straat.
Raaijestraat De straat door Raaijen.
Snodenhoeksestraat De straat door Snodenhoek.
Winterstraatje

Rijkerswoerd en De Laar

straatnaam verklaring / genoemd naar
1e Weteringsewal De weteringsewal, die in de Linge de Rijnwetering van de Waalwetering scheidde. De 1e Weteringsewal ligt ten noorden van de Linge.
De Park Kasteel De Park.
Dijkakkerspad Huis Dijkakkers, dat in 1905 gebouwd is door Jacob Buddingh en vernoemd is naar zijn bruid Hendrika Maria Akkersdijk, waarbij hij haar achternaam had omgedraaid.[15]
Frontlijn Pad Het front dat hier in de winter van 1944-45 lag tussen de geallieerden aan de zuidzijde en de Duitsers aan de noordzijde.
Hogewei Een duidelijk hoger gelegen perceel met weiland, nabij het viaduct van de Rijkerswoerdsestraat over de snelweg. Het oorspronkelijke perceel met deze naam was veel groter.[1]
Kampsestraat
Kasteelpad Pad rond het kasteelterrein.
Kempke Het verkleinwoord in het dialect van 'kamp'. De huidige verzorgingsplaats is gelegen nabij het perceel met deze naam.[1]
Kerkstraat De verdwenen kapel in Rijkerswoerd.
Notenlaan Laan met notenbomen.
Romeins Lint Oost Romeins Lint is de naam gegeven aan de afgegraven zone die globaal de loop van de Rijn in de Romeinse Tijd weergeeft. Dit pad ligt aan de oostzijde ervan.
Romeins Lint West Romeins Lint is de naam gegeven aan de afgegraven zone die globaal de loop van de Rijn in de Romeinse Tijd weergeeft. Dit pad ligt aan de westzijde ervan.
Rijkerswoerdsestraat De straat naar en door Rijkerswoerd.
Waterrijksepad Pad door het deel Waterrijk van Park Lingezegen.
Zesseling

Aam en Bredelaar

straatnaam verklaring / genoemd naar
Aamsepad Het pad tussen het dorp en Aam.
Breedlersestraat De straat door Bredelaar.
De Broekakkers
Landaspad Boerderij Landas (Aamsepad 1).
Lingestraat De straat naar de Linge.
Nieuwslag
Rijnwaalpad Naam van het snelfietspad tussen Arnhem en Nijmegen, dat als het ware de Rijn en de Waal verbindt.
Sillestraat
Stille Heldenpad De mensen die in de Tweede Wereldoorlog op de achtergrond streden voor onze vrijheid maar geen grote bekendheid hebben gekregen.

Reeth en Merm

straatnaam verklaring / genoemd naar
De Dries Dries is een aan de rand van een nederzetting gelegen open ruimte.[16]
Het Peppelstuk
Mermsestraat De straat door Merm.
Reethsestraat De straat door Reeth.
Wolfhoeksestraat De straat door Wolfhoek.

Eimeren

straatnaam verklaring / genoemd naar
Eimerensestraat Straat door Eimeren.
Eimerensedwarsstraat Straat die dwars staat op de straat door Eimeren.
Kloosterstraat St. Elisabethklooster dat tot 1588 stond op de plaats van de huidige boerderij/huize 't Klooster (De Wuurde 124).

Lijnden

straatnaam verklaring / genoemd naar
Het Kapelleland Een perceel gelegen aan dit pad.[1]
Logtsestraat Huis Schoonderlogt (Logtsestraat 6).
Mussenbergsestraat Kasteel de Mussenberg.
Tobbenhofsestraat Boerderij Tobbenhof (Tobbenhofsestraat 10).

Referenties

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 Ongepubliceerde veldnamenkaart van Elst.
  2. G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard, lemma 'laak'.
  3. 3,0 3,1 M. Schönfeld, 1950. Veldnamen in Nederland, p. 80.
  4. 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 P.J.M. van Doesum, z.j. De toponomie van Elst en Elden.
  5. J.S. van den Hof, 2004. Het dorp Elst en de Elster buurschappen, pp. 9-10.
  6. J.S. van den Hof, 2004. Het dorp Elst en de Elster buurschappen, p. 28.
  7. G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard, lemma 'griend'.
  8. J.S. van den Hof, 2004. Het dorp Elst en de Elster buurschappen, p. 45.
  9. J.S. van den Hof, 2004. Het dorp Elst en de Elster buurschappen, p. 67.
  10. J.S. van den Hof, 2004. Het dorp Elst en de Elster buurschappen, p. 17.
  11. J.S. van den Hof, 2004. Het dorp Elst en de Elster buurschappen, p. 14.
  12. G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard, lemma 'pas'.
  13. Mondelinge mededeling van een lid van de straatnamencommissie.
  14. 14,0 14,1 Kersenindrustrie in Elspijk op MijnGelderland.
  15. J.S. van den Hof, 2004. Het dorp Elst en de Elster buurschappen, p. 12.
  16. Leestekens in het landschap: Dries.